Λόγια Κοσμά του Αιτωλού:
«Ήθελα, χριστιανοί μου, να είμαι πάντοτε μαζί σας, να σας λέγω
πότε το ένα, πότε το άλλο·
μα τι να σας κάμω, όπου είνε χιλιάδες χώρες, όπου δεν ήκουσαν λόγον Θεού ποτέ
και με περιμένουν. Δια τούτο σας παρακαλώ, άγιοι ιερείς, και σας παραγγέλλω να
φροντίσητε δια τους κοσμικούς πώς να σωθώσι και εκείνοι και σεις. Ομοίως πάλιν
οι κοσμικοί να τιμάτε τους ιερείς σας·
και αν τύχη ένας ιερεύς και ένας βασιλεύς, τον ιερέα να προτιμήσης· και αν τύχη ένας ιερεύς και ένας
άγγελος, τον ιερέα να προτιμήσης, διότι ο ιερεύς είνε ανώτερος από τους Αγγέλους.
Ο δε ιερεύς οπού θέλει το καλόν του, να διαβάση τον Νόμον, να καταλάβη το χρέος
του. Δια τους αγίους ιερείς δεν έχω να σας πω τίποτε. Εγώ έχω χρέος όταν απαντήσω
ιερέα να σκύψω να του φιλήσω τα χέρια και να τον παρακαλέσω να παρακαλή τον
Θεόν δια τας αμαρτίας μου. Διότι όλος ο κόσμος να παρακαλέση τον Θεόν δεν
δύνανται να τελειώσουν τα Άχραντα Μυστήρια, και ένας ιερεύς, έστω και
αμαρτωλός, δύναται με την χάριν του Αγίου Πνεύματος να τα τελειώση.
Λέγω μόνον ότι όστις θέλει να γίνη ιερεύς, πρέπει να είναι
καθαρός ως άγγελος· να
ηξεύρη γράμματα να εξηγή το άγιον Ευαγγέλιον. Και όταν γίνη 30 χρονών και τον
παρακαλέσουν οι κοσμικοί και ο Δεσπότης, τότε να γίνεται ιερεύς, χωρίς να δώση
χρήματα.
Και να κατοική πλησίον εις την εκκλησίας, όποιαν ώραν τον ζητήσουν οι
κοσμικοί να τον ευρίσκουν. Να στοχάζεται ποίος είνε μαλωμένος με την γυναίκα
του, ποίος αδελφός με τον αδελφόν του, ποίος γείτονας με τον γείτονά του, να τους
φέρη εις αγάπην, και να θυσιάζεται δια το ποίμνιόν του. Και όταν λειτουργή να
τελειώνη το Ευαγγέλιον, να το εξηγή εις τους χριστιανούς, τι παραγγέλλει ο
Χριστός να κάμνουν. Και να στοχάζεται ότι οι φούντες, οπού είνε εις το επιτραχήλι,
σημαίνουν τας ψυχάς των χριστιανών·
και αν χαθή μία ψυχή, έχει να δώση λόγον
εν ημέρα κρίσεως. Και να στοχάζεται ότι το φαιλόνι οπού φορεί και δεν έχει
μανίκια, φανερώνει πως ο ιερεύς δεν πρέπει να έχη χέρια να ανακατώνεται με τα
κοσμικά πράγματα, αλλά να έχη πάντοτε τον νουν του εις τον ουρανόν. Και όταν
μαζεύη το φαιλόνιον και γίνεται ωσάν δύο πτέρυγες, φανερώνει πως αν κάμνη καλά
έργα, ωσάν άγγελος θα πετάξη να υπάγη εις τον παράδεισον. Αν δε είνε ανάξιος,
αγράμματος, μολυσμένος με αμαρτίας, και δίδη γρόσια, και βάνη μεσίτας να γίνη
ιερεύς, τότε με αυτά αγοράζει την κόλασιν·
και όταν λέγη το Ευαγγέλιον, και λέγη τόσα ψεύματα, αλλοίμονον εις εκείνον τον
ιερέα».
«Τον παλαιόν καιρόν οι άνθρωποι, όταν ήθελον να παιδεύσουν
κανέναν άνθρωπον, έκανον όρκον και έλεγον, να δώση ο Θεός να τον βάλη με τους ιερείς
του 18ου αιώνος. Δια τούτο, αδελφοί μου, είνε δύσκολον την σήμερον
να σωθούν πατριάρχαι, αρχιερείς, ιερείς κ.λ.π. Δια τούτο σας συμβουλέυω, άγιοι
ιερείς, τώρα που έχετε καιρόν, μετανοήσατε, ίνα σωθήτε».
«Να έχετε ευλάβειαν εις όλους τους Αγίους της Εκκλησίας, και
περισσότερον εις την Δέσποιναν Μαρίαν, διότι όλοι οι Άγιοι είνε δούλοι του
Χριστού, η δε Θεοτόκος είνε Βασίλισσα του ουρανού και της γης, ήτις παρακαλεί
τον εύσπλαγχνον Χριστόν δια τας αμαρτίας μας. Δια τούτο πρέπει και ημείς να
τιμώμεν την Δέσποινάν μας, με νηστείας και ελεημοσύνας…».
Πηγή: Κοσμάς ο Αιτωλός, επισκόπου Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου, Έκδοσις Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Αδελφότητος «Ο Σταυρός», Αθήναι 1990, σ.σ.
160-165.
